Normalisatie binnen de drinkwatersector (privaatrechtelijke activiteit)
Algemeen
Het onderscheid tussen de begrippen ‘normalisatie’ en ‘certificatie’ is beschreven in een korte notitie.
Normalisatie heeft betrekking op ‘afspraken’ zoals ‘normen’ (zie de webpagina Verschillende typen afspraken). Daarbij gaat het om documenten waarin voor bijvoorbeeld een specifiek product kwaliteitscriteria en bijbehorende -eisen zijn vastgelegd. Dergelijke normen als document zijn onderscheiden van normen als kwaliteitseis: de combinatie van een parameter met een bijbehorende grenswaarde (op het gebied van drinkwater bijvoorbeeld worden de normen volgens Bijlage A van het Drinkwaterbesluit gehanteerd). Voor een verdere uitleg over normen, zie stuk ‘Overeenkomstig de norm’ in ‘BouwNieuws’ van NEN, nummer van augustus 2010’. Activiteiten op het gebied van normen (algemeen) worden in Nederland gecoördineerd door het normalisatie-instituut NEN (Delft). Die activiteiten zijn ingebed in een structuur van beleidscommissies, onderliggende normcommissies en daaronder ressorterende normsubcommissies. Iedere norm(sub)commissie heeft een portefeuille aan normen. Het gaat dan om nationale en/of internationale normen, waarbij in het laatste geval normen van het Europese en van het mondiale normalisatie-instituut worden onderscheiden: CEN in Brussel respectievelijk ISO in Genève. Informatie over normen is beschikbaar via de website van NEN of een van de andere normalisatie-instituten. Ook is er daarbij de mogelijkheid tot bestellen. Zie ook de webpagina’s Over NEN en European Standards – CEN-CENELEC (in verband met de verplichting tot overname van Europese normen).
(Inter)nationale normen mogen niet zonder meer door middel van hyperlinks beschikbaar worden gesteld gezien de volgende, op de normen vermelde tekst:
‘Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geïnstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen toegestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten.’
Enkele (inter)nationale normen worden expliciet genoemd in het Drinkwaterbesluit. Dat is op grotere schaal het geval in de onderliggende ministeriële Regelingen (vooralsnog gaat het om een totaal van meer dan 85 normen die expliciet worden genoemd in de wet- en regelgeving voor drinkwater). Ook Kiwa-beoordelingsrichtlijnen voor producten met drinkwatertoepassingen zijn mede en soms zelfs voor een belangrijk deel gebaseerd op (inter)nationale normen.
Inspanningen vanuit de drinkwatersector
Op het gebied van de drinkwatervoorziening is binnen NEN een tweetal beleidscommissies in beeld: (i) de Beleidscommissie Bouw en (ii) de Beleidscommissie Energiewinning, energietransport en brandstoffen. Er bestaat ook een ‘Kerncommissie Gas en Water’.
De verschillende, onder deze beleidscommissies opererende normcommissies en normsubcommissies worden hieronder genoemd en kunnen worden ingezien in verband met hun samenstelling en hun portefeuille aan normen. In verband met die commissies wordt gewezen op de webpagina Informatie Normcommissieleden (nen.nl)
- Beleidscommissie ‘Bouw’:
- normcommissie ‘Drinkwatervoorziening’:
- normsubcommissie ‘Functionele eigenschappen leidingwaterinstallaties’
- normsubcommissie ‘Invloed van materialen op de drinkwaterkwaliteit/waterbehandeling chemicaliën’
- normcommissie ‘Sanitaire toestellen‘
- normcommissie ‘Kunststof leidingsystemen’
- normcommissie ‘Gietijzeren leidingsystemen’
- normcommissie ‘Overdrachtspunten in gebouwen’
- normcommissie ‘Ordening van ondergrondse netwerken’
- normcommissie ‘Drinkwatervoorziening’:
- Beleidscommissie ‘Energiewinning, energietransport en brandstoffen’:
- normcommissie ‘Transportleidingen’
- normcommissie ‘Debiet- en hoeveelheidsmetingen’
Daarnaast wordt gewezen op de normcommissies ‘Asset Management’ en ‘Bodemenergie en Waterputten‘.
De mondiale norm NEN-EN-ISO 9001 ‘Kwaliteitsmanagementsystemen – Eisen’ wordt expliciet genoemd in het Drinkwaterbesluit (zie de inleiding van diverse onderdelen van de drinkwatervoorziening elders op deze website) en is daarmee relevant voor alle drinkwaterbedrijven. Jolanda Bolt (Waterbedrijf Groningen) volgt namens de Nederlandse drinkwatersector de ontwikkelingen rond deze norm.
Onderstaand schema geeft een duidelijk overzicht van enkele aan drinkwater gerelateerde commissies op het gebied van normalisatie. Het schema kan worden vergroot door er op te dubbelklikken.
Organisatie en coördinatie binnen de drinkwatersector
Vanaf 2017 tot en met 2023 was de ‘Contactgroep Normalisatie Drinkwaterbedrijven’ (CND) actief. Door de CND werden alle (inter)nationale normalisatie-activiteiten op het gebied van drinkwater geïnventariseerd, onderhouden en afgestemd. Sinds het begin van 2024 gebeurt dit door de CCA, de Coördinatiecommissie Collectieve Activiteiten onder de Vewin-stuurgroep Bodem en Infrastructuur.
Extra informatie
Voor extra informatie kunnen de nieuwsbrieven die de afgelopen jaren zijn uitgestuurd (2021, 2020, 2019, 2018 en 2017) en het gepubliceerde H2O artikel geraadpleegd worden.